Автожолдар комитетінің ведомстволық қағидалар жинағы әзірге ұсынымдық сипатта болады

Қазақстанда алғаш рет автомобиль жолдарының құрылысына/қайта жаңартылуына дейін олардың қауіпсіздігін бағалауға нұсқау беретін құжат бекітілді.

ҚазжолҒЗИ әзірлеген және Автожол комитеті бекіткен «Автомобиль жолдарындағы жол қозғалысы қауіпсіздігі рәсімдері»ведомстволық қағидалар жинағы 2025 жылдың басында қолданысқа енгізіледі. Құжат «жол-көлік оқиғаларын егжей-тегжейлі талдау» және «жол қауіпсіздігі инспекциясы» ұғымдарын бекітеді, бұл апаттық жағдайды жүйелі түрде жақсартуға заңды негіз қалайды. Ережелер халықаралық стандарттарға негізделеді және орындау үшін міндетті ведомстволық норматив енгізу перспективасымен пилоттық режимде қолданылатын болады.

«Қазақстан заңнамасында автожолдардың қауіпсіздігі аудиті мен инспекциясы деген ұғымдар жоқ. Тиісінше, елде бұл сұрақтарға толыққанды жауап беретін құрылым жоқ. Тиісті жұмыстар жүргізілмейді. Қазір біз осындай жүйені енгізгіміз келеді. Биыл ҚР Көлік министрлігі Автомобиль жолдары Комитетінің бұйрығымен аттестатталған және аккредиттелген мамандардың жолдардың апаттылығы мен қауіпсіздігіне талдау жүргізуін реттейтін құжат бекітілді», - дейді ҚазжолҒЗИ стандарттау департаментінің директоры Андрей Чжен.

Маманның айтуынша, дамыған елдерде жол қауіпсіздігі аудиті жобалау кезеңінде де жасалады. Бұл ерте кезеңдердегі қателіктерді болдырмауға және апат кезінде жоғары өлім мен жарақаттанудың алдын алуға көмектеседі. Ал қазірдің өзінде салынған учаскелерде инспекция жүргізіледі, оның нәтижелері бойынша аудиторлар қауіпті жағдайларды жою үшін ұсыныстар береді.

Келесі кезеңде қазақстандық мамандар көшбасшы елдердің (АҚШ, Швеция, Жапония сияқты) озық тәжірибесін зерделеуді және мемлекеттік органдар мен бейінді ұйымдардың жауапкершілігі бөлінетін жол қауіпсіздігі тұжырымдамасының жобасын әзірлеуді жоспарлап отыр. 2024 жылдың қараша айында ҚазжолҒЗИ мамандары жол қауіпсіздігі аудиті мен инспекциясына маманданған CDV Чех көліктік зерттеулер орталығының әдістемелерімен танысты.

«2024 жылдың толық емес кезеңінде 2 мыңнан астам адам қаза тауып, 30 мыңнан астам адам жарақат алған 2700-ден астам жол-көлік оқиғасы тіркелгенін ескеретін болсақ, тақырып Қазақстан үшін өте өзекті болып табылады», - деп атап өтті институт өкілі.

Халықаралық ұйымдардың пікірінше, Қазақстанда жан түршігерлік жағдай қалыптасқан. Ол тіпті ТРАСЕКА көлік дәлізін құруға қатысқан Еуропалық Қайта Құру және Даму Банкіне үлкен алаңдаушылық туғызды. ЕҚҚДБ қазақстандық жолдардағы қауіпсіздік деңгейін жақсарту жөніндегі іс-қимыл жоспарын әзірлеу үшін iRAP сарапшыларын тартты, өйткені ел жобадағы ең қауіпті болып табылады. Сонымен қатар Автомобиль жолдары комитеті қабылдаған шаралар жолдарды жобалаушылардың, құрылысшылардың және баланс ұстаушылардың қызығушылығын тудырды. 2025 жылы жол қауіпсіздігінің алғашқы аудиті және жол апаттарының мониторингі жоспарланған.

«Ережелер жақсы қабылданған. Олардың орындалуы әзірге ұсынымдық сипатта болса да, осы аптада жол қауіпсіздігіне тәуелсіз сараптамалық бағалау, жол қозғалысы қауіпсіздігі инспекциясы және ЖКО-ға егжей-тегжейлі талдау жүргізу туралы сұраныстар болды. Бұл жол саласының қатысушылары мәселенің ауқымы мен өзектілігін жақсы түсінетінін көрсетеді», - деді Андрей Чжен.

Анықтама үшін.

1991 жылдан 2021 жылға дейін республикада 460 мыңға жуық жол-көлік оқиғасы (ЖКО) тіркелді, соның салдарынан 88 мыңға жуық адам қайғылы жағдайда қаза тауып, 550 мыңнан астам адам жарақат алды.

2023 жыл: 10,5 мың ЖКО, 2,2 мың адам қаза тапты, 16 мың адам жараланды.

2024 жылдың І жартыжылдығы: 10,2 мың ЖКО (2022 жылдың І жартыжылдығына қарағанда 88,3%-ға өсім). 981 қайтыс болды, оның ішінде 126 бала (+7,1%). 12,8 мың жараланған (+88,7%).